Türk kripto kanunu: tanıtılmadan önce bilmeniz gereken 5 şey

Finansal regülasyon konusunda geçmişi olan ve Türkiye’de yaşayan bir analist olarak bu ülkedeki kripto regülasyonlarına ilişkin gelişmeleri yakından takip ediyorum. Mevcut bilgilere göre, halihazırda yürürlükte olan bazı “hafif” düzenlemelere rağmen, Türkiye’nin hâlâ kripto para piyasasını düzenlemek için mevzuat hazırlama sürecinde olduğu görülüyor.

Önemli bir kripto para sektörüne sahip olan Türkiye hükümetinin bu yıl dijital para birimleriyle ilgili kanunlar çıkarması bekleniyor.

Türkiye Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Ocak ayında Türkiye’deki kripto para birimlerine ilişkin yasal çerçevenin tamamlanmak üzere olduğunu açıklamıştı. Parlamentonun 2024’ün başlarında kripto düzenlemelerini başlatması bekleniyordu; ancak şu an itibarıyla önerilen mevzuat henüz sunulmadı.

Bir kripto yatırımcısı olarak, Türkiye’nin dijital para birimlerine ilişkin düzenleyici duruşu ve ne zaman net bir mevzuat bekleyebileceğimiz üzerine kafa yoruyorum. Bu konuya biraz ışık tutmak amacıyla, bazı aydınlatıcı görüşler almak üzere yerel sektördeki kişilere ulaştım.

Türkiye’de halihazırda bazı “hafif” kripto düzenlemeleri var

Bir piyasa analisti olarak, Türkiye’nin henüz spesifik kripto düzenlemelerini geçirmemiş olmasına rağmen, bunun ülke içindeki kripto para piyasasına yönelik mevcut kuralların eksikliği anlamına gelmediğini açıklığa kavuşturmak isterim.

Bir kripto para analisti olarak İsmail Hakkı Polat’ın şu anda Türkiye’de kripto kullanımına ilişkin düzenlemelerin nispeten minimal olduğu yönündeki bakış açısına rastladım. Ancak bu düzenlemelerin henüz Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından resmi olarak belirlenmediğini belirtmekte fayda var.

Türkiye, 2021 yılında kripto para birimlerine ilişkin iki önemli düzenlemeyi yürürlüğe koydu. İlk düzenleme, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan kaynaklanıyor; yasal olmayan ihale statüsü nedeniyle bireylerin Bitcoin (BTC) gibi kripto varlıkları ödeme yapmak için kullanmalarına izin vermiyor. .

“Söz konusu kural henüz parlamento tarafından yasalaştırılmadı, dolayısıyla bu kurala uymamanın sonuçlarının, cezalarının veya para cezalarının ne olacağı belli değil. Başka bir deyişle, bu düzenlemenin pratik etkisi yok.”

İkinci kural, Kara Para Aklamanın Önlenmesi (AML) prosedürleriyle ilgilidir ve Maliye Bakanlığı’nın (genellikle MASAK olarak anılan) Mali İstihbarat Birimi tarafından denetlenir.

Bu kurala göre borsaların, kara para aklama ve terörün finansmanı gibi yasa dışı faaliyetleri önlemek için kullanıcılarından belirli kimlik doğrulama bilgileri toplaması gerekiyor.

Türk kripto kanunu: tanıtılmadan önce bilmeniz gereken 5 şey

Mindstone Blockchain Labs CEO’su Tansel Kaya, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) SPK (Sermaye Piyasası Kurulu Kılavuzu) olarak anılan kripto ile ilgili direktifler yayınladığını belirtti.

SPK, düzenleyici kuruma bağlı herhangi bir kişinin veya herhangi bir kuruluşun kripto para ticareti yapmasının yasak olduğunu açıkladı. Bu yasak Türk bankaları, aracı kurumlar ve diğer ilgili kuruluşlar için geçerlidir. Kaya, SPK’nın 2017 yılında uygulamaya koyduğu bu düzenlemenin oldukça eski olduğunu vurguladı.

Türkiye dünyanın dördüncü büyük kripto ticaret pazarıdır

Türkiye, dijital para birimlerinin önemli bir benimsenme oranına sahip olmasıyla, küresel ölçekte kripto para ekonomisi açısından önde gelen ülkeler arasında yer alıyor.

Chainalytics’in kripto para piyasası verilerini inceleyen bir araştırmacı olarak, Türkiye’nin yaklaşık 170 milyar dolar ile dünya çapında dördüncü en büyük tahmini ticaret hacmine sahip olduğunu keşfettim. Bu rakam Rusya, Kanada, Vietnam, Tayland ve Almanya gibi ülkelerin hacimlerini geride bırakıyor.

Türk kripto kanunu: tanıtılmadan önce bilmeniz gereken 5 şey

Eylül 2023’te Türk lirası, Binance’te kripto para birimleri karşısında en çok işlem gören fiat döviz çifti olarak ortaya çıktı. Bu dönemde Binance’in toplam işlem hacminin yaklaşık %75’i liradan oluştu. Bu artış öncelikle Türkiye pazarına giren çok sayıda yeni kripto yatırımcısından kaynaklandı.

Son araştırmalara göre, kripto para birimlerini benimseyen Türklerin sayısı son birkaç yılda neredeyse iki katına çıktı ve şu anda nüfusun yaklaşık %40’ı bunları kullanıyor. Bir araştırma, her beş Türk vatandaşından ikisinin kripto para birimlerini benimsediğini gösteriyor.

Polat’a göre Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 24’ünün, yani yaklaşık 20 milyon kişinin kripto paralara yatırım yaptığına inanılıyor.

Türkiye neden 2024’te kripto düzenlemelerini kabul etmek istiyor?

Türkiye’nin, Kara Para Aklamayı Önleme (AML) tedbirleri kapsamında kar amacı gütmeyen sektörün aşırı düzenlenmesine ilişkin endişeler nedeniyle ülkenin FATF’nin “gri listesinden” çıkarılmasına yardımcı olmak için yaklaşan kripto düzenlemelerini kullanması bekleniyor. Ekim 2021’de Türkiye’nin eklendiği yer.

Polat’ın verdiği bilgiye göre, Türkiye’nin FATF’in “gri listeden” çıkabilmesi için 39 spesifik görevi yerine getirmesi gerekiyor. Bu görevlerden biri kripto endüstrisine ilişkin düzenlemeleri içeriyor. Mali Eylem Görev Gücü (FATF), ülkelerin sanal varlıkların yasa dışı faaliyetlerde kullanılmasını önlemek için kendi yönergelerine uymalarını zorunlu kılmaktadır.

Türkiye’nin kripto yasası kripto borsalarını, vergileri ve daha fazlasını ele alacak

Bir finansal analist olarak Türkiye’deki kripto düzenleyici mevzuatın gelişimini yakından takip ettiğimi belirtmek isterim. Bu mevzuatın öncelikli odağının ülke içindeki kripto para borsalarının düzenlenmesi ve lisans verilmesi olması bekleniyor.

Yeni düzenleme kapsamında, borsalar olarak da bilinen sanal varlık hizmet sağlayıcılarının (VASP’ler) görev ve sorumlulukları açıkça belirtilecek. Mevzuat, kripto para birimlerinin bu kuruluşlar tarafından saklanmasına ilişkin güvenlik standartlarına önemli önem vererek, optimum yatırımcı güvenliğini sağlıyor.

Türkiye’de, Thodex adlı yerel bir kripto borsasının Nisan 2021’de beklenmedik bir şekilde kapatılmasının ardından yatırımcının korunması konusu büyük ilgi gördü. Bu süre zarfında ticaret ve para çekme işlemleri aniden durduruldu. Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer, daha sonra 2023 yılında tahmini 2 milyar dolar tutarındaki dolandırıcılık suçlamasından suçlu bulunarak toplam 11.196 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Türkiye’de uygulamaya konulacak yeni kripto mevzuatı, mevcut VASP düzenlemelerinin yanı sıra kripto para birimlerine vergi uygulanmasına yönelik sağlam bir yasal çerçeve oluşturmayı amaçlıyor.

Bir araştırmacı olarak, Türkiye Gelir İdaresi Başkanlığı’nın kripto para birimleri üzerinden düşük oranlarda işlem vergisi almayı planladığına dair bilgilere rastladım. Bu vergilerden biri de halihazırda %5 olarak belirlenen Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisidir (BSMV).

Hükümetin vatandaşların kripto para kazançlarını açıklamasını zorunlu hale getirmesi muhtemel ancak raporlar, sıfır oranda stopaj vergisi almayı planladıklarını gösteriyor.

Ek olarak, yaklaşan tasarının gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmesine ilişkin düzenlemeleri ele alması bekleniyor.

Türkiye’nin kripto para mevzuatını ne zaman çıkarması bekleniyor?

Bir analist olarak ben, bu yılın ilk çeyreğinde ilerlemeler göreceğimize dair daha önceki beklentilerin aksine, Türkiye’nin kripto para birimi düzenlemelerini ne zaman açıklayacağını kesin olarak söyleyemem.

Sektör uzmanları, Türkiye’nin kripto para düzenlemelerini duyurması ile ABD’nin Haziran ayında yaklaşan OFAC toplantısının çakışmasına dikkat çekti.

Bir araştırmacı olarak, Türkiye’nin gri listeden çıkarılmasının gerekli mevzuatın çıkarılması ve uygulama yönetmeliklerinin yürürlüğe girmesiyle gerçekleşeceğinin öngörüldüğünü paylaşabilirim. Benim tespitlerime göre beklenen bu düzenlemenin Mayıs ayında yayınlanması planlanıyor.

Bir araştırmacı olarak söz konusu olayın bu parlamento oturumunun sonuna doğru yani haziran ayına doğru gerçekleşebileceğini düşünüyorum.

“Ama eğer başaramazlarsa o zaman sonbahara veya belki de yıl sonuna kaydırılacak demektir. Dolayısıyla gri liste meselesinin artık gündemden biraz düştüğünü düşünüyorum.”

2024-05-06 15:28